Manifest (łac. manifesto) to ‘publiczna deklaracja’ czyli taka, która zostaje oznajmiona wszem i wobec. Jak pokazuje historia zadaniem manifestów było dobitne zarysowanie nowych zasad gry – w polityce, ekonomii, sztuce czy technologii. W przeszłości pojawiło się kilka istotnych manifestów, które zasygnalizowały znaczne zmiany i odegrały ważną rolę kulturo-twórczą. Współcześnie manifest może się kojarzyć z czymś pompatycznym i trochę z ‘innej epoki’. Ale czy tak zawsze musi być? Użycie formy manifestu może po prostu oznaczać, że jego treść jest naprawdę ważna dla jego autorek/autorów i że warto spróbować przyjrzeć jej się bliżej.
W ciągu naszej wieloletniej działalności dwukrotnie ogłosiliśmy publicznie manifesty, właśnie dlatego, by zwrócić szczególną uwagę na ważne dla nas zagadnienia tj. kwestii niepełnosprawności czy edukacji łączącej prawa człowieka z edukacją historyczną.
1) Manifest „Uprzedź uprzedzenia” zawiera postulaty dotyczące nie/pełnosprawności wypracowane przez ekipę aktywistek i aktywistów skupionych wokół inicjatywy pt.: „NIE/PEŁNO/SPRAWNI: Uprzedź uprzedzenia” będąc jednocześnie pierwszym w Polsce twórczym tłumaczeniem na język młodych Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych. Manifest został publicznie ogłoszony 10 grudnia 2011 r. z okazji Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka. Następnie został zaprezentowany i szczegółowo omówiony podczas konferencji eksperckiej dot. konieczności ratyfikowania Konwencji ONZ pt.: „Mówią, że się „nie da” My uważamy inaczej” , która miała miejsce w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich 27 marca 2012 r. W konferencji udział wziął m.in. Marek Plura, wówczas poseł na Sejm RP, obecnie poseł do Parlamentu Europejskiego oraz szerokie grono przedstawicieli organizacji pozarządowych i mediów. Manifest do dnia dzisiejszego jest ‘w obiegu’ i podpowiada jak respektować prawa osób z niepełnosprawnością.
2) Manifest „Dawać świadectwo i działać!” został ogłoszony 27 stycznia 2014 r. z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holocaustu oraz 69 Rocznicy Wyzwolenia KL Auschwitz. To pierwsza w Polsce próba zebrania działaczy i edukatorów w dziedzinie praw człowieka oraz historyków postulatów i rekomendacji dotyczących twórczego łączenia edukacji historycznej z edukacją o prawach człowieka i na ich rzecz. Tworzeniu postulatów przyświecały następujące pytania: Jak historia ma się do praw człowieka? Czy ucząc o prawach człowieka koniecznie trzeba robić odniesienia do historii? W jaki sposób przekuć pamięć np. o zbrodniach narodowego socjalizmu i Holocauście w działanie na rzecz praw człowieka? Czy edukacja historyczna i edukacja w dziedzinie praw człowieka to dwa całkowicie odrębne światy, czy przeciwnie, obszary, które zyskują na głębi i znaczeniu, gdy próbuje się je ze sobą łączyć? „Dawać świadectwo i działać” powinno być, jak podkreśla zespół inicjatywny (Fundacja na Rzecz Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu , Fundacja Humanity in Action Polska, Fundacja Ośrodka KARTA), traktowane jako jedno z wielu możliwych podejść do tego pełnego wyzwań tematu. Mimo tego, manifest ten spotkał się ze zainteresowaniem środowisk zajmujących się tą problematyką i zapoczątkował, mamy nadzieję, nowe otwarcie we współpracy historyków i pracowników miejsc pamięci z edukatorami na rzecz praw człowieka.
