Mowa nienawiści zalewa i zatruwa Internet, stając się nową normą w komunikacji społecznej. Wszyscy to wiemy i obserwujemy. I niestety coraz mniej nam ona przeszkadza. Niewiele osób chce się temu trendowi przeciwstawić. Jak pokazują badania: działać trzeba szybko i zdecydowanie. Niestety w Polsce brakuje systemowych działań edukacyjnych. W odpowiedzi na te problemy w 2017 r. rozpoczęty został dwuletni projekt pilotażowy „Przestrzeń działania”, którego celem było poszukiwanie i przetestowanie skutecznych i innowacyjnych sposobów reagowania na mowę nienawiści, które łączyłyby narzędzia z zakresu edukacji, technologii i aktywizmu społecznego. Budując na sukcesie pierwszego roku projektu również w drugim roku kierunek naszych działań wyznaczały następujące pytania:
Jak skutecznie przeciwstawiać się mowie nienawiści? Jak inspirować młodych ludzi w Polsce, by reagowali na to naruszenie praw człowieka w swoim otoczeniu? Jak sprawić, by Internet stał się przestrzenią bardziej przyjazną i bezpieczną, szczególnie dla osób pochodzących z grup mniejszościowych? Jak skuteczniej promować zaangażowanie i aktywność obywatelską na rzecz praw człowieka w sieci?
Celami projektu, które zostały założone i osiągnięte, były:
– wzrost świadomości wśród młodych ludzi na temat mowy nienawiści przy wykorzystaniu innowacyjnych i interaktywnych narzędzi, takich jak interaktywne książeczki w formacie „Zniszcz ten dziennik” promujące różnorodność i tolerancję, łączących historię i edukację z zakresu praw człowieka,
– włączenie polskich nastolatków/ek do dialogu na temat mowy nienawiści poprzez współpracę z influencerami i influencerkami z YouTube przy tworzeniu filmów i vlogów objaśniających najważniejsze kwestie w przystępny i interesujący sposób,
– rozpowszechnienie narzędzi przedsiębiorczości społecznej wśród młodych ludzi dzięki programowi “Szkoła działania”, w której realizowali oni swoje przedsięwzięcia społeczne w obszarze praw człowieka.
Projekt składał się z następujących trzech filarów:
– Knowledge Hub / Wiedza– skupiał się na odkrywaniu, testowaniu i tworzeniu innowacyjnych narzędzi edukacyjnych służących do podnoszenia świadomości młodzieży, które można wprowadzić na większą skalę. Zgodnie z założeniami w ramach tej inicjatywy zostały opracowane wydane i wypromowane 2 interaktywne książeczki „O Uchodźcach i Uchodźczyniach” (10 000 sztuk) i „O osobach z niepełnosprawnościami” (6 000 sztuk), które cieszą się ogromną popularnością w całej Polsce i nadal są dostępne bezpłatnie zarówno w wersji papierowej oraz w formie pdf do wydruku.
– Trendsetting Hub / Kreowanie trendów– skupiał się na promowaniu reagowania na mowę nienawiści i przekazywaniu wiedzy na ten temat poprzez dialog, użycie atrakcyjnych mediów, zaangażowanie popularnych wśród młodzieży influencerów czy modnych aplikacji. W ramach tego filaru wyprodukowane zostały cztery filmiki z udziałem znanych YouTuberów, które w sumie wyświetlone zostały ponad 965 000 razy.
– Social Action Hub / Szkoła działania– czyli program edukacyjno-aktywistyczny, umożliwiający rozwinięcie wiedzy, umiejętności, kompetencji i bazy kontaktów w zakresie przedsiębiorczości społecznej. W ramach tego filaru zorganizowane zostały dwie edycje Szkoły działania, w których 30 uczestników i uczestniczek (10 w pierwszej edycji i 20 w drugiej) otrzymało kompleksowe wsparcie i mentoring. Każdy z uczestników i każda z uczestniczek miał/a za zadanie stworzyć i wcielić w życie pomysł odpowiedzialnego społecznie start-upu albo społecznie użytecznego produktu lub usługi, z czego 4 pomysły otrzymały od Fundacji HIA Polska finansowe wsparcie na rozwój.
Wszystkie trzy filary były ze sobą połączone i wzajemnie się uzupełniały. Komponent wiedzowy z jednej strony umożliwiał przeniesienie wyników badań naukowych na pole praktycznych i atrakcyjnych narzędzi edukacyjnych. Z drugiej zaś strony solidna baza wiedzy była niezbędna przy inicjowaniu przedsięwzięć społecznych promujących różnorodność i reagowanie na przejawy mowy nienawiści. Aby osiągnąć zamierzone cele, czyli przekonać młodych ludzi do reagowania na mowę nienawiści, ustanawiając tym samym nowy trend społeczny, ważne były szeroko zakrojone działania, które umożliwiało zastosowanie technologii. Dzięki technologii można dotrzeć do wielu różnych odbiorców i to w czasie rzeczywistym. Dlatego też każdy z filarów był niezbędny, wszystkie 3 były wzajemnie powiązane i przyczyniły się do osiągnięcia zamierzonego efektu.
W 2019 r. zrealizowano następujące działania:
– Narzędzia edukacyjne: opublikowana została interaktywna książeczka „O osobach z niepełnosprawnościami” (do bezpłatnego pobrania na stronie internetowej www.uprzedzuprzedzenia.org) oraz na jej kanwie stworzone zostały 3 scenariusze zajęć oraz quiz. Dodatkowo wyprodukowano plecako-worki i vlepki prezentujące wybrane grafiki z książki, które przełamują negatywne stereotypy i wizerunek osób z niepełnosprawnościami. Publikacji patronowała kampania społeczna „Organizacje społeczne. To działa!” (todziala.org). Patronami medialnymi był magazyn „Integracja” i portal www.niepelnosprawni.pl. We współpracy z Fundacją Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego (FRSI) Fundacja HIA Polska przeprowadziła webinarium o osobach niepełnosprawnościami dla edukatorów i edukatorek oraz bibliotekarzy i bibliotekarek (200 osób) oraz konkurs, w którym aktywny udział wzięło 101 bibliotek publicznych i szkolnych z całej Polski. Książka była promowana również podczas spotkania ludzi trzeciego sektora pt. „Największa mniejszość – jak mówić o niepełnosprawności?” w ramach inicjatywy Kuby Wygańskiego „Śniadania i Gadania”, które zorganizowała Kampania Organizacje Społeczne. To Działa! W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele i przedstawicielki m.in.: Fundacja Kultury bez Barier, Teatr 21, Kulawa Warszawa, Integracja, Leżę i Pracuję, Warszawski Dom pod Fontanną, Stowarzyszenie Mary i Max, Spółdzielnia Socjalna WOLA, Fundacja Batorego.
– Technologia: we współpracy z Rafałem Gęburą, twórcą cenionego kanału na YouTube 7 metrów pod ziemią (ponad 900 000 subskrybentów), Fundacja HIA Polska stworzyła vloga pt. „A czy Ty reagujesz, słysząc takie słowa?”, który dotyczy mowy nienawiści i przeciwdziałania temu szkodliwemu zjawisku. Vlog obejrzało ponad 370 000 osób. Ponadto, na Gali Grand Video Awards film otrzymał nagrodę specjalną od Mastercard. Jak podkreślił Rafał Gębura: „Dzięki wsparciu Humanity in Action Polska udało nam się przygotować film, w którym upomnieliśmy się o coś niby oczywistego, a jednak wciąż pozostającego w sferze marzeń – pełny szacunek do drugiego człowieka, niezależnie od jego narodowości, wyznania czy orientacji. Film został wyświetlony już ponad 370 000 razy. Po reakcjach, jakie wywołał, widać jednoznacznie, że to treści, jakich w polskim Internecie rozpaczliwie brakuje.”
– Szkoła Działania/Szkoła Przedsiębiorczości Społecznej: zakończona została II edycja, dzięki której 20 uczestników i uczestniczek opracowało 20 pomysłów z zakresu przedsiębiorczości społecznej i część z nich realizuje z powodzeniem zaplanowane działania dotyczące tematów edukacji ekologicznej, aktywizmu dla klimatu, poprawy sytuacji migrantów i migrantek, wykorzystania rozwiązań technologicznych na rzecz celów społecznych, destygmatyzacji problemów zdrowia psychicznego poprzez sztukę. Uczestnicy i uczestniczki byli mentorowani przez wiodących ekspertów i ekspertki z zakresu przedsiębiorczości społecznej w ramach trzech seminariów. Finałem Szkoły Działania było publiczne wydarzenie Pitch & Pizza Night! w Google Campus Warsaw w którym wzięło udział ok. 150 osób.
Więcej informacji:
https://uprzedzuprzedzenia.org/scenariusz-zajec-do-ksiazki-o-osobach-z-niepelnosprawnosciami/
https://biblioteki.org/aktualnosci0/Nagranie_webinarium_O_osobach_z_niepelnosprawnosciami.html
Projekt jest wspierany finansowo przez Fundację “Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość” (EVZ).
