Moduł 8. Hejt w realu: jak go skutecznie zwalczać? Co ja mogę zrobić?
Materiały obowiązkowe
Prawo do wolności słowa i wypowiedzi jako fundament demokracji nie jest prawem absolutnym i może podlegać pewnym ograniczeniom. W praktyce, w przestrzeni publicznej każdego systemu demokratycznego zazwyczaj przyjęte są reguły, determinowane kulturowo, a czasem i prawnie, które wyznaczają granice wolności słowa. W kontaktach prywatnych poza savoir-vivrem czy wytycznymi wynikającymi z danej tradycji religijnej czy kulturowej nie ma jasnych, ogólnie obowiązujących zasad. Jest to więc sfera, w której potencjalnie może występować mowa nienawiści. Mimo, że, według badań, Polacy najczęściej spotykają się z hejtem w Internecie, to jednak rozmowy ze znajomymi czy telewizja także są statystycznie częstymi źródłami mowy nienawiści. Według raportu „Mowa nienawiści. Raport z badań sondażowych” Michała Bilewicza i zespołu aż 65% młodych zetknęło się z homofoniczną mową nienawiści w kontaktach ze znajomymi, a 60% z antyromską mową nienawiści oraz 38% z antysemicką. Respektując w pełni prawo do prywatności warto się zastanowić, jakie skutki może pociągać za sobą częsty kontakt z mową nienawiści. Psychologowie społeczni przekonują, że prowadzi to do coraz rzadszego dostrzegania szkodliwości hejtu i siłą rzeczy do większego zobojętnienia na jego negatywny wpływ i, z czasem, do stopniowego przyzwolenia na jego powszechną obecność, co z kolei wpływa na mniejszą akceptację wobec grup będących obiektami hejtu. Skoro więc mowa nienawiści jest naruszeniem praw człowieka, to naturalnym oczekiwaniem jest, że w demokratycznym państwie prawa wykształcone zostaną mechanizmy skutecznego zwalczania tej patologii. Obowiązujące w Polsce prawo, mechanizmy, procedury i praktyka stosowania tego prawa nie są adekwatne do skali i natężenia tego zjawiska. Dlatego ważna jest mobilizacja społeczeństwa obywatelskiego jako całości: organizacji pozarządowych, grup nieformalnych i osób indywidualnych. W niniejszym module chcielibyśmy pokazać, jakie są możliwości przeciwdziałania mowie nienawiści off-line. A co Ty sądzisz na ten temat: jesteś za tym, by reagować na hejt w kontaktach prywatnych? Czy uważasz, że osoby publiczne propagujące hejt powinny dostać czytelny sygnał, że nie ma na to pozwolenia i że nie zbudują na takiej postawie popularności czy kapitału politycznego?
Cele modułu 8:
- refleksja nad możliwymi podejściami do eliminowania mowy nienawiści off-line,
- przekazanie informacji i inspiracji, jak można reagować na mowę nienawiści w konkretnych sytuacjach.
REKOMENDOWANE MATERIAŁY OBOWIĄZKOWE:
- Poradnik obywatela. Co możemy zrobić, gdy zetkniemy się z mową nienawiści?, Adam Kwiecień, Otwarta Rzeczpospolita. Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii
- Film o Mensah Schramm ,,The hate destroyer – niszczycielka hejtów’’
- Społeczeństwo na rzecz tolerancji – ZGŁOŚ INCYDENT w Internecie – narzędzie do zgłaszania incydentów mowy nienawiści
- Krótka instrukcja na temat zgłaszania aktów rasistowskich oraz przydatne informacje/telefony/adresy
- Mowa nienawiści w sieci. Hejt na celowniku, audycja w Jedynce Polskim Radiu z dn. 23.01.2015